Published on Mayıs 27th, 2023

27 Mayıs 1995: Cumartesi Anneleri eylemi başladı

Demet Sayınta – aramizda.org.tr

12 Mart 1995’te kimliği belirsiz kişiler İstanbul’da Alevi nüfusun yoğun olduğu Gazi Mahallesi’ndeki üç kahvehane ve bir pastaneyi otomatik silahlarla tarayıp Alevi dedesi Halil Kaya’yı öldürmüş, beşi ağır 25 kişiyi yaralamışlardır. Olayın ardından çok sayıda Alevi, Gazi Mahallesi’nde toplanmış, polisin olaylara geç müdahale ettiği iddiasıyla polis karakoluna yürümüşlerdir. Burada polis halkın üzerine ateş açıp bir kişiyi öldürmüştür. Sonraki üç gün devam eden protesto ve çatışmalarda 22 kişi polis tarafından öldürülmüş, 155 kişi yaralanmıştır. Olayların ardından 21 Mart günü gözaltına alınan öğretmen ve çay ocağı işletmecisi Hasan Ocak işkence edilip öldürülmüştür. Cesedinin beş gün sonra Beykoz Ormanı’nda bulunup kimsesizler mezarlığına gömüldüğünü ailesi Ocak’ın gözaltında kaybolmasından 58 gün sonra 15 Mayıs 1995’te öğrenebilmiştir. Bu süre zarfında başta anne Emine Ocak olmak üzere, ailesi, arkadaşları ve insan hakları savunucuları, gözaltında kaybedilen Hasan Ocak’ın bulunması için her yola, her mercie başvurmuşlar, hak arayışları darp, gözaltı ve hapsedilmekle karşılık bulmuştur.

Hasan Ocak’ın bulunması için İnsan Hakları Derneği’nin desteğiyle başlatılan kampanya, cesedine ulaşılmasından sonra kaybetmelere karşı bir hak arayışı mücadelesine dönüştü. Hasan Ocak’ın cesedinin bulunduğu sırada ‘Arkadaşıma Dokunma’ kampanyasını yürüten, aralarında Nadire Mater ve Ayşe Günaysu’nun da bulunduğu bir grup, her cumartesi aynı saatte Galatasaray Meydanı’nda sessizce oturma kararı alır. Arkadaşıma Dokunma Grubu, Ocak Ailesi ve destekçiler kapsayıcı ve bağımsız olması kararını aldıkları, her hafta bir kaybın anılacağı oturma eylemleri başlatmışlardır. Arjantin’de 30 binden fazla sol görüşlü insanın gözaltında kaybolduğu diktatörlük döneminde (1976-1983) çocuklarının bulunması için Mayıs Meydanı’nda (Plaza de Mayo) toplanan ve hükümetin şedit tavrına maruz kalan bir grup kadından ilhamla ilk kez 27 Mayıs 1995’te Galatasaray Lisesi önünde 15-20 kişilik bir topluluğun eylemiyle başlayan Cumartesi Anneleri eylemi çeşitli engelleme ve baskılara rağmen yaklaşık 850 haftadır devam ediyor. Eylem faili meçhul ve kayıp kişiler için yürütülen çok sayıda adalet mücadelesine örnek teşkil etmiştir.

Kaynak

Ayşe Günaysu (2014) “Cumartesi” Nasıl Başladı, Neden Ara Verildi?”, Bianet, https://bianet.org/bianet/yasam/159385-cumartesi-nasil-basladi-neden-ara-verildi, [Erişim Tarihi, Haziran 2021].

140Journos (2017) “22. yıldönümünde 12 Mart gazi mahallesi olayları”, https://140journos.com/gazi-mahallesi-olaylari-5a398dbe86e1, [Erişim Tarihi, Haziran 2021].

Bianet Haber Merkezi (2011) “Hasan Ocak Kimdir?”, http://bianet.org/bianet/toplum/128130-hasan-ocak-kimdir”, [Erişim Tarihi, Haziran 2021].

Demet Sayında – aramizda.org.tr – 18.09.2021