Cumhuriyet’in ikinci 100 yılında 14 Mayıs seçimleri | Turgay Çelik

Cumhuriyet 200 yılına girerken merkezde aşırı yetki toplanması ve zora dayalı katı merkeziyetçi bir yönetimden hiç kurtulamadı.
Oysaki 21 yüzyılda merkezin değil yerelin güçlendiği adem-i merkeziyetçi demokratik özgürlükçü eşit yurttaşlık ilkesine dayalı adil kamucu bir yönetim biçimine ihtiyaç vardır.
Kendisi ile yüzleşmeyen tarih sürekli tekrar eder.
Cumhuriyet tarihi sürekli birbirinin tekrarı olmuştur.
1908 de jöntürk hareketi Abdülhamit’e ikinci meşrutiyeti kabul ettiriyordu.
Ermeniler ittihtiyat ve terakkiye büyük umutla destek verdiler öyle ki cumhuriyetin kuruluşunda birinci mecliste Ermeniler Kürtler ve aleviler de görev almışlardı.
Arkasından Ermeni soykırımı ardından Kürtler ve Alevilerde (jenosit) soykırım uygulandı.

21 Temmuz 1946 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk çok partili genel seçimi olan bu seçim adli denetim dışında açık oy gizli sayım ve liste usulü çoğunluk sistemi esasına göre yapıldı (açık oy- gizli tasnif).
Bu dönem usulsüzlüklerinden dolayı şaibeli seçim şeklinde anlatılmaktadır.

Bu genel seçimde TBMM 8. dönem milletvekillerini seçmiştir bu dönem Cumhuriyet Halk Partisi tek parti diktatörlüğü dönemidir.
Sol ve sosyalist yayın organlarına yasaklar gazetecilere aydınlara sol ve sosyalistlere yönelik tutuklamalar ve saldırılar gerçekleştirilecekti.

Baskı ve yasaklardan dolayı solun bir kısmı ve büyük halk yığınları kurtuluşu demokrat partide görecekti
1950 seçimlerinde oyların yaklaşık %55 Alan Demokrat Parti kazandığı 416 milletvekilliği ile TBMM’deki sandalye sayısının yaklaşık %85 ini elde etti.
Bu seçimlerle Cumhuriyet Halk Partisi’nin 27 yıllık iktidarı da sona erdi.
Türk siyasi tarihinde iktidarın ilk kez barış havası içinde ve halkın arzusuna uyarak sükunetle el değiştirdiği 14 Mayıs 1950 seçimleri beyaz ihtilal olarak da adlandırılır.

Yaklaşık bir buçuk yıl sonra Demokrat parti oldukça katı ırkçı tekçi ve gerici düşüncesini devreye sokacaktı halk üzerinde tam bir faşizm uygulayacaktı.
Demokrat partinin bu faşizan ve saldırgan tutumunu gören halk yığınları büyük bir hayal kırıklığı yaşayacaktı.
Öyle ki dönemin sosyalistleri bile 27 Mayıs ihtilalini sevinçle karşılayacaklardı.

1990 lı yıllarda Süleyman Demirel’in DYP si siyaset sahnesine çıkacaktı.
Süleyman Demirel o dönem Kürt realitesini tanıdığını söyleyecekti Fırat’ın kenarında bir kara koyununuz kayıp olursa bana geleceksiniz demişti.
Öyle ki Süleyman Demirel’in artık demokrat biri olduğuna değiştiğine İnanan halk yığınları Nezdinde büyük bir umut oluşturmuştu.
Demirel 20 Kasım 1991 seçimlerinde DYP’yi iktidara taşıyacaktı .
Demirel’e birlikte doksanlı yıllar Cumhuriyet tarihinin en çok faili meçhul cinayetlerin islendiği tarih olacaktı.
17500 faili meçhul cinayet işlenmiştir bu dönem ne yazık ki yine hüsran yine hayal kırıklığı

2010 anayasa referandumu solun ciddi polemiklere girdiği bir dönemdi AKP’yi destekleyen sol liberallerin utancıydı bu dönem Yetmez ama evletçilikti
2010 anayasa referandumu solda büyük bir kırılma yarattı bazı sol liberaller bu süreçte tamamen AKP’nin Arkasına dizildi
Yetmez ama evetçiler bugüne gelirken AKP’nin günahlarına ortak olacaktı

Günümüz konjonktürüne geldiğimizde Özdemir İnce’nin köşesinde yazdığı Profesör Doktor Korkut Boratav’ın röportajında bir alıntı ile bitireyim
Türkiye’nin yakın siyasi geleceğinde Türkiye’yi İslamcı faşizm veya merkez sağ partiler yönetecektir
Bu saflaşma da CHP bir merkez parti konumundadır bu seçenek Türkiye sermaye blokunun kısmen farklı kanatlarının ittifakı anlamına gelir. Bu benzerliğe rağmen bu iki seçeneğe karşı tarihsel sorun fark etmez yaklaşımının yanlış olduğunu düşünüyorum.
Zira bunlar Türkiye için fiili iki farklı siyasal rejimini önermektedir İslamcı faşizm veya altılı masanın Türkiye’ye sunduğu gelecek tasarımı olan bir anlamda 2015’e dönüşü hedefte tutucu bir restorasyonu altılı masa temsil edilebilir iktidar seçeneği tutucu niteliğine rağmen İslamcı faşizme göre ehvendir.

Turgay Çelik – 03.04.2023